🧩 Tổng quan
Việc kiểm soát luồng dữ liệu đi ra internet, đặc biệt là upload file từ người dùng nội bộ lên các dịch vụ cloud như Google Drive, Dropbox, Zalo, OneDrive,… là một nhu cầu rất phổ biến trong các hệ thống doanh nghiệp, tổ chức. Đặc biệt là trong bối cảnh bảo mật dữ liệu và tuân thủ quy định (compliance) ngày càng trở nên quan trọng.
Một câu hỏi lớn thường đặt ra là:
Có thể sử dụng các giải pháp mã nguồn mở như pfSense, Snort, Suricata… để chặn upload file theo định dạng (ví dụ: .txt, .docx, .pdf) lên các nền tảng cloud mà không cần cài agent trên máy trạm không?
Câu trả lời là có thể – nhưng có giới hạn. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các khả năng, hạn chế, ví dụ thực tế, cũng như giải pháp thay thế phù hợp hơn nếu bạn cần kiểm soát upload một cách nghiêm ngặt.
🔎 Các giải pháp mã nguồn mở: pfSense, Suricata, Snort
pfSense + Squid Proxy + SSL Bump + e2guardian
Đây là combo phổ biến nhất để triển khai HTTP/HTTPS proxy có kiểm soát nội dung.
Cách hoạt động:
- pfSense dùng Squid làm proxy (có thể ở chế độ transparent).
- SSL Bump dùng để giải mã HTTPS (Man-In-The-Middle).
- e2guardian giúp lọc URL, loại file upload (MIME type, phần mở rộng).
- Có thể chặn người dùng upload các file
.txt,.pdf,.docxnếu truy cập Google Drive, Dropbox bằng trình duyệt.
Ví dụ:
Người dùng cố upload file abc.docx từ Chrome lên Google Drive, proxy sẽ bắt gói POST request, phân tích nội dung và chặn nếu file không được phép.
Mô tả sơ đồ đơn giản:
[Client PC]
|
v
[ pfSense + Squid Proxy + SSL Bump ]
|
v
[ Internet ]Snort / Suricata IDS/IPS
Đây là các hệ thống phân tích gói tin ở lớp mạng.
Cách hoạt động:
- Theo dõi lưu lượng mạng ra vào.
- Có thể viết rule để phân tích nội dung HTTP POST, kiểm tra nếu chứa file
.txt,.pdf… - Ví dụ rule Suricata:
alert http any any -> any any (msg:"Blocked file upload - .txt"; content:".txt"; http_client_body; sid:10002;)
Hạn chế:
- Chỉ hoạt động nếu traffic không mã hóa, hoặc đã được giải mã từ proxy phía trước.
- Không phân tích được gói tin từ các app dùng giao thức riêng hoặc SSL pinning.
❌ Hạn chế chung của các giải pháp mã nguồn mở
| Hạn chế | Giải thích |
|---|---|
| 🔒 Không phân tích được SSL/TLS nếu không giải mã (SSL Bump) | App như Zalo, Google Drive client dùng HTTPS mã hóa toàn phần |
| 🔐 SSL pinning | Ứng dụng từ chối kết nối nếu bị intercept, khiến MITM không hoạt động |
| 📦 Giao thức đặc thù | Zalo, Dropbox, Telegram dùng giao thức riêng → IDS không hiểu được payload |
| ⚙️ Không có cơ chế nhận diện ứng dụng | pfSense/Suricata không biết đâu là “Zalo”, đâu là “Google Drive” nếu không dựa vào domain hoặc IP |
✅ Vậy FortiGate hay firewall bản quyền có khác biệt gì?
FortiGate và các giải pháp bản quyền cao cấp có thể chặn được upload file từ app, nhưng:
- Không phải mọi app đều chặn được 100%
- Hiệu quả phụ thuộc vào việc thiết bị hỗ trợ gì: DPI, Application Control, SSL Inspection, DLP, CASB…
🛡️ FortiGate có gì vượt trội so với pfSense?
| Tính năng | pfSense (miễn phí) | FortiGate (có license) |
|---|---|---|
| SSL Decryption (Full) | ✅ Có (qua Squid + SSL Bump), cấu hình thủ công | ✅ Có (FortiProxy / SSL Inspection tự động, có CA riêng) |
| Application Control | ❌ Không có | ✅ Có, phát hiện app như Zalo, Dropbox, GDrive dù không dùng HTTP |
| Deep Packet Inspection (DPI) | ⚠️ Giới hạn | ✅ Tốt, xử lý layer 7 chuẩn |
| Data Loss Prevention (DLP) | ❌ Không | ✅ Có DLP: chặn theo từ khóa, loại file, nội dung |
| Cloud App Control (CASB) | ❌ Không | ✅ Có (FortiCASB hoặc tích hợp FortiAnalyzer/FortiSIEM) |
| Certificate Pinning bypass | ❌ Không được | ⚠️ Vẫn khó, nhưng có thêm cơ chế TLS fingerprinting hoặc block app |
📦 FortiGate có thể làm được những gì?
| App upload qua | Có chặn được không? | Điều kiện |
|---|---|---|
| Trình duyệt (web) | ✅ Dễ dàng chặn file upload | Cần bật SSL inspection + DLP rule |
| Google Drive App | ✅ Có thể | Phát hiện app + block/upload API |
| Zalo PC | ✅ Có thể nếu app không mã hóa toàn phần | Application Control hoặc chặn domain |
| App có SSL Pinning (e.g., banking, Telegram,…) | ⚠️ Khó | Có thể block app toàn phần, nhưng không nhìn được payload |
🧠 Một số ví dụ FortiGate có thể làm:
- Chặn upload file có định dạng cụ thể (.doc, .xls, .txt)
- Chặn gửi file chứa từ khóa nhạy cảm (qua DLP)
- Chặn các app cụ thể như Dropbox, Zalo, Telegram ngay cả khi không biết domain
- Chặn GDrive upload nhưng vẫn cho download
Tất cả điều này yêu cầu bật:
- SSL Deep Inspection (bắt buộc)
- Application Control (dựa trên signature của app)
- DLP Policy (lọc loại file, nội dung, từ khóa,…)
⚠️ Hạn chế của FortiGate (dù có license):
| Hạn chế | Giải thích |
|---|---|
| App dùng kỹ thuật SSL pinning mạnh | FortiGate không thể decrypt → không thấy nội dung |
| App ẩn danh hoặc thay đổi domain/CDN liên tục | Có thể bypass nếu không update signature thường xuyên |
| Một số app dùng UDP, QUIC, gRPC, WebRTC | DPI bị giới hạn hoặc không đủ sâu |
✅ Như vậy ta có kết luận như sau:
| Tình huống | FortiGate có hiệu quả không? |
|---|---|
| Upload file từ trình duyệt | ✅ Rất hiệu quả |
| Upload từ app như Dropbox, Zalo | ✅ Tốt hơn pfSense, có thể chặn |
| App dùng SSL pinning / mã hóa riêng | ⚠️ Bị giới hạn (như bất kỳ thiết bị nào) |
| Không cần cài agent | ✅ Không cần, vẫn kiểm soát được tốt |
- Nếu bạn có FortiGate hãy:
- Bật SSL Deep Inspection
- Bật Application Control
- Bật DLP Profile (chặn loại file
.docx,.txt, v.v.) - Bật Log all violations để giám sát
- Lời khuyên dành cho bạn là:
- Nếu bạn chỉ muốn kiểm soát upload đơn giản từ trình duyệt web, giải pháp pfSense + Squid + e2guardian là rất hiệu quả và tiết kiệm.
- Nếu bạn cần kiểm soát toàn diện, bao gồm cả ứng dụng desktop, mobile, hoặc cần DLP, thì nên đầu tư vào giải pháp NGFW như FortiGate, Palo Alto, Sophos,…
- Đừng quên:
- Việc giải mã HTTPS luôn cần CA certificate và có thể bị từ chối bởi app (pinning).
- Bạn nên log toàn bộ hoạt động upload và giám sát domain, để phát hiện sớm các hành vi bất thường.
📌 Kết luận
- Các giải pháp mã nguồn mở như pfSense, Suricata, Snort có thể chặn upload file theo loại, nếu đi qua proxy và traffic không bị mã hóa hoặc đã được giải mã.
- Tuy nhiên, khi đối mặt với ứng dụng desktop (Zalo, GDrive, Dropbox app…), thì các giải pháp này gặp giới hạn rất lớn.
- Firewall có license như FortiGate là lựa chọn tốt hơn, đặc biệt nếu bạn cần:
- Nhận diện chính xác app
- Chặn upload theo loại file
- DLP theo nội dung
- Không cần cài agent lên máy trạm
Nếu bạn đang phân vân nên dùng giải pháp nào cho hệ thống của mình, đừng ngần ngại để lại bình luận hoặc liên hệ để mình tư vấn cụ thể theo nhu cầu nhé.
